Değiştir Kişi: Friedrich Engels

Serbest metin:

[[Dosya:Engels2.jpg|300px|thumb|right|''Friedrich Engels'']] '''Friedrich Engels''' (28 Kasım 1820, Barmen (şimdiki Wuppertal) - 5 Ağustos 1895, Londra), 19. yüzyıl Alman politik filozof. [[Karl Marx]]’la beraber, [[Komünist Parti Manifestosu|Komünist Manifesto]]’yu (1848) yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol almıştır. [[Karl Marx]] hayatını kaybettikten sonra [[Marx]]'ın en önemli eseri [[Das Kapital]]'in son iki cildini tamamlamıştır. == VikiSosyalizm'deki Makaleleri == * [https://www.wikisosyalizm.org/Kategori:Engels_Makaleleri VikiSosyalizm - Engels Makaleleri] ==Hayatı== [[Dosya:Genç engels.jpg|300px|thumb|right|''Friedrich Engels'''in gençliği]] Engels, şimdiki [[Wuppertal]] kentinde doğdu. Babası fabrikatör Friedrich Engels, annesi Elisabeth Franciska Maurita idi. Saygın bir aileden gelen Engels ilk eğitimine Barmen'de başladı. 1834 yılında Elberfeld'deki daha ileri durumundaki bir okula başladı. Bu sırada babsıyla ilk fikir ayrılıkları başladı. 1837 yılında liseyi bitirmesine bir yıl kala babası tarafından okuldan alınarak Barmen'deki aile şirketinde muahsebecilik yapmak zorunda kaldı. 1838 yılında Bremen'e giderek burada ünlü sanayici Heinrich Leopold'un yanında çalıştı ve 1841 yılına kadar eğitimine devam etti. Bremen'in kozmopolit ortamında yeni düşüncelerle karşılaşan Engels hem mesleğinde başarılı oldu hem de edebiyat ve sanatçı çevrelerine girmeye başladı. Bu dönemde çeşitli gazetelerde değelendirme yazıları yazdı ve makale, şiir, drama gibi alanlarda eserler verdi. Telegrap für Deutschland gazetesinde Friedrich Oswald mahlasıyla yazılar yazdı. 1841 yılında bir yıllık gönüllü askeri görevini yapmak için Berlin'e gitti. Topçu birliğinde askerken Berlin Üniversitesindeli felsefe derslerini takip etti. Buradaki ilk Genç Hegelciler arasında yer aldı. 1842 yılında o dönemdeki önde gelen burjuva muhalif gazetelerden olan Rheinische Zeitungda Prusya devletinin gidişatını eleştiren bir yazı dizisi kaleme aldı. 1842 yılında babası tarafından İngiltere Manchester'a gönderildi. Yol üzerinde Köln kentinde Rheinische Zeitung bürosunu ziyaretinde ilk kez [[Karl Marx]] ile karşılaştı. == Marx ile tanışmasından sonra == [[Dosya:Marx+Family and Engels.jpg|300px|thumb|right|[[Karl Marx]] ve ''Friedrich Engels'' ailesi]] 1845 yılında İngiltere'de [[Emekçi Sınıfların Durumu]] konulu bir makale yayınladı. Aynı yıl, editörlüğünü Paris’teki [[Karl Marx]]’ın yaptığı [[Franco-German Annals]] adlı dergiye yardım etmeye başladı. [[Marx]], [[Engels]] ile kişisel olarak tanışmasının ardından onunla [[kapitalizm]] üzerine aynı bakış açısına sahip olduklarını fark etti. [[Marx]], [[Engels]]'e ve fikirlerine büyük hayranlık duyarak [[Engels]] ile birlikte çalışmaya karar verdi. [[Marx]]'ın 1845 Ocağında Fransa’dan sürülmesinden sonra, diğer Avrupa ülkelerine nazaran daha fazla ifade özgürlüğü vaad eden Belçika’ya gitmeye karar verdiler. 1845 Temmuz'unda [[Engels]], [[Marx]]’ı İngiltere’ye götürdü. Burada [[Engels]], İrlandalı emekçi bir kadın olan [[Mary Burns]]’le tanıştı. İkisi de o dönem radikal olarak nitelendirilen fikirleri benimsediklerinden dolayı [[burjuva]] anlamında evliliğe karşı oldukları için birlikte olmalarına rağmen hiç evlenmediler. Beraberlikleri 1863 yılında [[Mary Burns]] ölünceye kadar devam etti. Engels içlerinde George Harney’in de olduğu Çartist hareketin liderleriyle tanıştı. 1846 Ocağında Engels Marx'ı da yanına alarak Brüksel’e döndü. Burada Komünist Yazışma Komitesi’ni kurdu. Tasarısı Avrupa’nın çeşitli bölgelerindeki sosyalist liderleri birleştirmekti. İngiltere’deki sosyalistler Engels'in fikirlerinden etkilenerek Londra’da bir toplantı düzenlediler ve Komünist Birlik adı verilen yeni bir organizasyon oluşturdular. Engels buraya bir delege olarak katıldı ve eylem stratejisinin geliştirilmesine öncülük etti. 1847 yılında [[Engels]] ve [[Marx]] birlikte bir broşür yazmaya başladılar. Temelini [[Engels]]’in [[Komünizmin İlkeleri]] adlı kitabının oluşturduğu bu 12.000 kelimelik broşür altı haftada bitirildi; [[Engels]]'in amacı komünizmi kitleler için anlaşılabilir kılmaktı. [[Komünist Parti Manifestosu|Komünist Manifesto]] adı verilen bu broşür 1848 Şubatında yayımlandı. Ama yayımlandıktan henüz 1 ay sonra, Mart'ta [[Engels]] ve [[Marx]] Belçika’dan kovuldular. Köln’e taşındılar ve [[Marx]] radikal bir gazete olan [[Yeni Ren Gazetesi]]'ni Engels'in desteğini alarak çıkarmaya başladı. [[Dosya:Marx-Engels-Forum01.jpg|300px|thumb|right|[[Karl Marx]] ve ''Friedrich Engels'' anıtı, Berlin]] [[Engels]], 1848 devriminin önderiydi. Bu ayaklanma ilk ciddi sosyalist ayaklanma idi ve bu ayaklanma sonra ki komünist ayaklanmaların en büyük ilham kaynağı oldu. [[Engels]] Elberfeld’deki ayaklanmada aktif olarak bulundu, Prusyalılara karşı düzenlenen [[Baden Seferi]]’nde Baden-Palatinate ayaklanmasındaki serbest güçlerin komutanı olan [[August Willich]]’in yaveri olarak savaştı. Aslında bu yaverlik bir aldatmacaydı. Çünkü [[August Willich]] tüm emirleri [[Engels]]'den alıyordu. 1849 yılında İngiliz hükümetine başta [[Engels]] olmak üzre birçok sosyalist liderin sürülmeleri için baskı yapıldıysa da Başbakan [[Lord John Russell]] bunu reddetti. Yalnızca [[Engels]] tarafından kendilerine sağlanan parayla [[Marx]] ailesi büyük bir yoksulluk içinde yaşadı. Engels, Marx ailesini kendi ailesi olmamasına rağmen hem ona destek veriyor, hem bir "sözde" aile geçindiriyor hem fikri mücadele veriyor hem de serbest güçlerin fikri ve askeri sahada stratejik önderliğini yapıyordu. 1870’te Londra’ya taşınmadan evvel, [[Engels]] [[Marx]]’a yeterli geliri sağlayabilmek için Manchester’daki fabrikasında çalışmaya gitti. Marx'ın 1883'te ki ölümünden sonra Komünist kitle [[Engels]]'i artık o ölene dek fikri ve askeri alanda önder kabul ettiler. == Engels ve Feminizm == {{cquote|:''"Erkek burjuvazidir ve karısı proletaryayı temsil eder."''}} [[Engels]], tek eşli evliliğin erkeklerin kadınlar üzerinde baskı kurmak için ortaya attığı tek taraflı bir yalan olduğunu söyleyerek [[feminizm]] kuramının kurucularından sayılmaktadır. Bu bağlamda komünist kuramı aileyle ilişkilendirerek, erkeklerin kadınlar üzerindeki hakimiyetinin tıpkı [[kapitalist toplum]]larda [[burjuvazi]]nin [[işçi sınıfı]] üzerindeki hakimiyetine benzediğini iddia etti. [[Engels]]'in bu düşüncesi hayatına hiçbir kadının girmemesinden kaynaklanıyordu. Öldüğünde hiç çocuğu yoktu. Bu yüzden bazı [[mason]], [[kapitalist]] ve [[burjuva]] kesimlerce kendisine [[eşcinsellik]] iftiraları atıldı. == Ölümü == [[Engels]], 1895 yılında Londra’da bir otel odasında tek başınayken çalışma masasında makalesini yarım bırakmış bir halde ölü bulundu. Ölüm sebebi boğaz kanseridir. == Eserleri == * [[Komünizmin İlkeleri]] * [[Hakiki Sosyalistler]] * [[Doğanın Diyalektiği]] * [[Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni]] * [[Antidühring]] * [[Ütopik Sosyalizm ve Bilimsel Sosyalizm]] * [[Engels - Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu|Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu]] * [[Tarihte Zorun Rolü]] * [[Köylüler Savaşı]] * [[Almanya'da Devrim ve Karşıdevrim]] * [[İngiltere'de Emekçi Sınıfın Durumu]] * [[Konut Sorunu]] * [[Büro ile Barikat Arasında]] * [[Fransa'da ve Almanya'da Köylü Sorunu]] == Ayrıca Bakınız == * [[Engels'in Karl Marx Adlı Makalesi]] * [[Engels - Fransa'da ve Almanya'da Köylü Sorunu]] * [[Engels - Komünizmin İlkeleri]] * [[Engels - Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu]] [[Kategori:Biyografi]] [[Kategori:Alman devrimciler]] [[Kategori:Felsefeciler]] [[en:Friedrich Engels]]

Özet:

Bu küçük bir değişiklik Bu sayfayı izle

İptal